Lãng phí tài nguyên đất: Những bài học được rút ra

Thứ Tư, 07/04/2021 | 14:52

Với một tỉnh có thế mạnh kinh tế chủ yếu là sản xuất nông nghiệp thì việc thu hút các dự án động lực cho tăng trưởng là rất quan trọng. Song, Bạc Liêu cần kiên quyết xử lý các dự án gây lãng phí tài nguyên đất. Đồng thời, mạnh dạn nhìn nhận sự thật, rút ra những bài học “xương máu” trong công tác thu hút, mời gọi đầu tư.

Dự án Nhà máy nước sạch Gành Hào (huyện Đông Hải) hơn 10 năm xây dựng vẫn chưa hoàn thành đưa vào khai thác.

DÂN KHỔ VÌ DỰ ÁN

Khi có một dự án mới được triển khai thì đồng nghĩa với việc mở ra một cơ hội mới cho phát triển, nhất là giải quyết thêm nhiều việc làm, thu nhập và góp phần nâng cao đời sống vật chất, tinh thần cho người dân. Như Nhà máy may công nghiệp Hàn Quốc (huyện Vĩnh Lợi) và Nhà máy may Vinatex (TP. Bạc Liêu) đã giải quyết việc làm, tạo thu nhập cho hơn 2.000 lao động của địa phương.

Tuy nhiên, với hàng loạt các dự án triển khai theo tiến độ rùa và “bị treo” trong thời gian dài, không chỉ gây lãng phí tài nguyên đất, mà quan trọng hơn cả chính là làm mất lòng tin của Nhân dân. Chính quyền ra sức vận động, khuyến khích người dân tích cực giao đất, nhưng đến khi giao đất xong, nhà đầu tư lại bỏ đất hoang hóa. Trong khi đó, với 1ha sản xuất đất nông nghiệp chuyên canh 3 vụ lúa/năm sẽ mang lại lợi nhuận bình quân cho nông dân trên 75 triệu đồng; còn đất chuyên canh tôm cũng từ 500 - 700 triệu đồng/năm.

Vậy mà, có những dự án cho phép sử dụng hàng chục héc-ta đất nhưng nhà đầu tư vẫn không triển khai. Dự án hoa viên nghĩa trang Yên Bình (xã Vĩnh Trạch, TP. Bạc Liêu) được Quyết định chủ trương đầu tư của UBND từ tháng 1/2019 với tổng diện tích hơn 30ha. Thế nhưng, nhà đầu tư đến nay vẫn chưa triển khai bất kỳ hạng mục nào của dự án và cũng chưa ký quỹ đảm bảo thực hiện dự án đầu tư. Đáng lẽ ra, khi nhà đầu tư chưa thực hiện nghĩa vụ ký quỹ đảm bảo cho thực hiện dự án đầu tư thì ngành quản lý phải thấy ngay năng lực của nhà đầu tư này?! Bởi thẩm định năng lực của nhà đầu tư là khâu đầu tiên và quan trọng hàng đầu trong việc quyết định cấp phép cho một dự án, nhưng không hiểu vì sao nhà đầu tư như thế lại được cấp Giấy chứng nhận đầu tư?!

Một dự án chậm triển khai, hoặc không triển khai, ngoài ảnh hưởng trực tiếp đến thu nhập, đời sống của người dân, còn tác động tiêu cực đến thực hiện các mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội của địa phương. Như ở thị trấn Gành Hào - trung tâm kinh tế của huyện Đông Hải - trải qua 2 nhiệm kỳ đại hội, mục tiêu có nước sạch dẫn đến nhà dân vẫn còn gặp khó, do Dự án đầu tư xây dựng Nhà máy nước sạch Gành Hào được cấp Giấy chứng nhận đầu tư từ năm 2009 đến nay vẫn chưa đưa vào hoạt động. Trong khi đó, theo cam kết của nhà đầu tư, dự án nước sạch chỉ thực hiện vỏn vẹn trong vòng một năm. Thế là hơn 10 năm qua, Đảng bộ thị trấn Gành Hào lại thất hứa và người dân nơi đây phải chịu cảnh “khát nước sạch”, mà nguyên nhân chính là do nhà đầu tư thiếu năng lực.

Cũng xuất phát từ nhà đầu tư thiếu năng lực về tài chính mà nhiều dự án đã và đang triển khai trên địa bàn tỉnh trong thời gian qua bị đẩy vào cảnh “dở dở ương ương”! Dự án Khu dân cư Thiên Long (Phường 5, TP. Bạc Liêu) được đầu tư từ năm 2009, nhưng qua hơn 10 năm thực hiện, hạ tầng của khu dân cư này vẫn chưa xong, hễ nắng thì bụi, còn mưa thì ngập; nhiều hộ dân đã đóng tiền nhưng cứ đợi dài cả cổ mà vẫn không có sổ đỏ. Nhiều hộ muốn bán nhà bỏ chạy ra khỏi khu dân cư cũng không được, vì nhà đầu tư đã thế chấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất đứng tên Công ty Thiên Long cho các tổ chức, cá nhân và các ngân hàng. Điều đáng nói là UBND tỉnh và UBND TP. Bạc Liêu đã nhiều lần kiểm tra và yêu cầu Công ty Thiên Long phải thực hiện đúng các cam kết với người dân, nhưng đến nay vẫn chưa có sự chuyển biến tích cực nào. Thế là hình thành nên một khu dân cư nhếch nhác, đất được giao bị chia năm, xẻ bảy và nhiều nơi đất vẫn còn bị bỏ trống mặc cho cỏ mọc.

Từ thực trạng trên cho thấy, Nhà nước giao đất cho nhà đầu tư với mục đích phát triển kinh tế - xã hội, trong đó có nhiều dự án được miễn tiền thuê đất, nhưng có nhà đầu tư đã lợi dụng chính sách hỗ trợ này và biến đất được giao trở thành “đất chùa” đem ra sang bán, cầm cố gây thất thoát, lãng phí tài nguyên đất. Cho nên, đánh giá đúng năng lực của nhà đầu tư phải được xem là bài học đắt giá trước khi quyết định giao đất trong triển khai dự án.

Lao động địa phương được giải quyết việc làm tại Nhà máy may Vinatex Bạc Liêu.

TRÁCH NHIỆM CỦA AI?

Việc nhà đầu tư không triển khai dự án, hoặc cố tình kéo dài thời gian để “cò kè” gây khó với mục đích sang lại dự án cho nhà đầu tư khác nhằm mưu lợi bất chính, thì công tác tham mưu cho lĩnh vực này trong suốt thời gian qua cũng cần được làm rõ. Trong đó, có trách nhiệm của ngành được giao làm công tác tham mưu và thẩm định các dự án trình UBND tỉnh cấp Giấy chứng nhận đầu tư.

Bạc Liêu luôn nêu cao khẩu hiệu đồng hành, mà hành động cụ thể nhất chính là giao “đất sạch” cho nhà đầu tư. Tuy nhiên, có những dự án chưa có đất sạch nhưng ngành quản lý vẫn tham mưu cho UBND tỉnh cấp Giấy chứng nhận đầu tư. Dự án đầu tư xây dựng Khu nhà ở thương mại và chợ trung tâm huyện Phước Long được UBND tỉnh cấp Giấy chứng nhận đầu tư từ năm 2014, do Công ty Cổ phần Xây dựng và Kinh doanh bất động sản Bạc Liêu đầu tư với tổng vốn hơn 75 tỷ đồng. Song, dự án này phải mất hơn 7 năm nằm chờ giải phóng mặt bằng (GPMB) và đến nay công tác GPMB vẫn chưa xong. Ông Vũ Văn Phơn - Giám đốc Công ty Cổ phần Xây dựng và Kinh doanh bất động sản Bạc Liêu, phản ánh: Nếu năm 2014, khi triển khai dự án, công tác GPMB được thực hiện thì doanh nghiệp chỉ tốn khoảng 14 tỷ đồng, nhưng do kéo dài cho đến nay nên tiền GPMB đã vượt lên con số hơn 20 tỷ đồng, mà cũng không biết bao giờ mới xong.

Thực tế cho thấy, phần lớn các dự án đầu tư đều dựa vào vốn vay của ngân hàng. Vì vậy, việc nhà đầu tư bị “sa lầy” vào một dự án sẽ đẩy nhà đầu tư và cả dự án vào cảnh “chết non”, mà nguyên nhân chính là công tác GPMB bị “đóng băng”, còn tiền lãi mà nhà đầu tư phải đóng ngân hàng cứ “nóng” lên hàng ngày.

Một bất cập nữa trong công các tham mưu của ngành quản lý cho UBND tỉnh trong việc ban hành các chính sách cho nhà đầu tư trước đây còn chưa sát và chưa đúng với Luật Đầu tư và Luật Đất đai. Cụ thể là có những dự án chưa có đất sạch nhưng lại tham mưu cho UBND tỉnh tổ chức đấu giá đất và cấp cả Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho nhà đầu tư mà Dự án Trung tâm Thương mại Nguyễn Kim Bạc Liêu (Nguyễn Kim 1) là một minh chứng. Từ đó, nhà đầu tư đã dựa vào yếu điểm này rồi cố tình kéo dài thời gian triển khai dự án.

Thực tiễn cho thấy, có nhà đầu tư đã cam kết rất nhiều lần là sẽ thực hiện dự án theo đúng tiến độ nhưng sau đó lại cứ “hứa lèo”?! Trong khi đó, trách nhiệm của ngành quản lý được giao làm công tác tham mưu là phải nhắc nhở, xử lý. Đằng này, tham mưu chấp nhận cho nhà đầu tư giãn tiến độ dự án lên đến 36 tháng, trong khi Luật Đầu tư ở giai đoạn đó chỉ cho phép tổng thời gian giãn tiến độ đầu tư không quá 24 tháng (khoản 3, Điều 46, Luật Đầu tư năm 2014).

Xuất phát từ thực trạng trên, rút ra một điều: Làm tốt công tác tham mưu phải được xem là bài học sâu sắc và phát huy cho được vai trò, trách nhiệm của các sở, ngành được giao nhiệm vụ trước khi trình Chủ tịch UBND tỉnh ký ban hành.

Nhiều tuyến đường ở Khu dân cư Thiên Long (Phường 5, TP. Bạc Liêu) đến nay vẫn chưa hoàn thành, hai bên lề đường cỏ mọc um tùm mất mỹ quan đô thị. Ảnh: L.D

ĐỒNG HÀNH NHƯNG KIÊN QUYẾT

Với quan điểm nhất quán là “luôn đồng hành và luôn chia khó” với nhà đầu tư, Đảng bộ và Nhân dân tỉnh Bạc Liêu luôn dành cho nhà đầu tư những gì thuận lợi và tốt đẹp nhất. Song, với thực trạng các dự án đầu tư gây lãng phí tài nguyên đất như hiện nay, cũng cần tăng cường hơn nữa công tác lãnh đạo, đặc biệt là thực hiện nghiêm chỉ đạo của Bí thư Tỉnh ủy - Lữ Văn Hùng trong chuyến khảo sát các dự án tại Khu công nghiệp Trà Kha vừa qua, đó là “kiểm tra nhà đầu tư nào đã được giao đất nhưng không triển khai thì thu hồi và giao cho nhà đầu tư có năng lực khác”.

Quan tâm đến vấn đề này, vì ngoài các dự án đã giao đất cho nhà đầu tư thì còn nhiều dự án khác cũng đã và đang phải đối mặt với tình trạng lãng phí tài nguyên đất. Qua số liệu thống kê của Sở TN-MT, giai đoạn năm 2018 - 2020, HĐND tỉnh thông qua nghị quyết về danh mục các dự án phải thu hồi đất, dự án có sử dụng đất trồng lúa, đất rừng phòng hộ vào mục đích khác trên địa bàn tỉnh là 235 dự án, với tổng quy mô hơn 1.359ha. Đến nay, có 122 dự án đã hoàn thành, chiếm 52%; 33 dự án đang thực hiện, chiếm 14%; còn lại 80 dự án chưa triển khai thực hiện, chiếm 34%. Đây là vấn đề được lưu tâm trong việc phát huy giá trị của tài nguyên đất, nhất là giao đất trồng lúa, đất rừng phòng hộ cho các nhà đầu tư triển khai các dự án phát triển kinh tế - xã hội ở các địa phương.

Bạc Liêu luôn đồng hành với nhà đầu tư, nhưng sẽ kiên quyết thu hồi chủ trương đầu tư và xử lý nghiêm các nhà đầu tư không có tâm huyết, cố tình tranh thủ các chính sách hỗ trợ, ưu đãi đầu tư để giành đất và gây ảnh hưởng đến sự phát triển bền vững của tỉnh.

LƯ DŨNG

 

Ông Trần Thanh Mến - Bí thư Huyện ủy Đông Hải: Sớm thu hồi Dự án đầu tư xây dựng Nhà máy nước sạch Gành Hào

Thực hiện Nghị quyết Đại hội Đảng bộ huyện Đông Hải lần thứ XIII, thị trấn Gành Hào sẽ được mở rộng với định hướng là trung tâm phát triển mạnh về kinh tế biển. Tuy nhiên, đến nay thị trấn Gành Hào vẫn chưa có nhà máy sản xuất nước sạch. Do vậy, kiến nghị tỉnh sớm thu hồi chủ trương đầu tư Dự án đầu tư xây dựng Nhà máy nước sạch Gành Hào và hỗ trợ huyện kêu gọi xây dựng nhà máy nước sạch khác. Về trách nhiệm, huyện Đông Hải sẽ tạo mọi điều kiện thuận lợi về mặt bằng để xây dựng nhà máy nước sạch, bởi hiện nay thị trấn Gành Hào không có nước sạch sử dụng, người dân gặp rất nhiều khó khăn. Cùng với đó, tỉnh cần lựa chọn những nhà đầu tư thật sự có năng lực, vì Đông Hải rất cần thu hút thêm nhiều nguồn lực đầu tư cho phát triển, nhưng phải là những nhà đầu tư có tâm huyết và có năng lực để triển khai các dự án.

Ông Nguyễn Bình Thuận - Giám đốc Sở Tài nguyên - Môi trường: Tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra đối với các dự án được giao đất, cho thuê đất

Để thực hiện tốt công tác quản lý nhà nước về đất đai thật sự hiệu quả và chủ động phòng tránh lãng phí tài nguyên đất, Sở Tài nguyên - Môi trường (TN-MT) sẽ phối hợp với chính quyền địa phương tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra đối với các dự án được giao đất, cho thuê đất. Qua đó, kịp thời phát hiện các dự án được giao, cho thuê đất nhưng chưa triển khai hoặc chậm triển khai thực hiện để nhắc nhở, đôn đốc các chủ đầu tư sớm triển khai thực hiện, đưa đất vào sử dụng kịp tiến độ đã được cấp có thẩm quyền phê duyệt.

Đối với những trường hợp đã kiểm tra, nhắc nhở nhưng chủ đầu tư không triển khai thực hiện, Sở TN-MT sẽ phối hợp với các sở, ngành và đơn vị có liên quan tham mưu và đề xuất với UBND tỉnh kiên quyết thu hồi dự án theo quy định của pháp luật về đất đai, tránh lãng phí tài nguyên đất, gây bức xúc trong Nhân dân. Đồng thời, Sở TN-MT cũng sẽ tăng cường phối hợp với các sở, ngành, đơn vị chức năng có liên quan kiểm tra năng lực tài chính của nhà đầu tư trước khi thực hiện quyết định chủ trương đầu tư, tránh trường hợp nhà đầu tư không đủ năng lực tài chính thực hiện dự án.

Bà Lê Kim Thúy - Chủ tịch UBND TP. Bạc Liêu: Cần có ngay các giải pháp xử lý các dự án chậm hoặc không triển khai

TP. Bạc Liêu được xem là trung tâm hành chính và kinh tế của tỉnh nên tập trung nhiều dự án động lực. Tuy nhiên, nhiều dự án đầu tư trên địa bàn thành phố không thực hiện đúng tiến độ đề ra, gây ảnh hưởng trực tiếp đến trật tự, môi trường và mỹ quan đô thị. Vì vậy, TP. Bạc Liêu kiến nghị tỉnh cần có ngay các giải pháp trong xử lý các dự án chậm hoặc không triển khai, nhất là các dự án được giao đất nằm ở vị trí được xem là “đất vàng”. Đảng bộ và Nhân dân TP. Bạc Liêu đang tích cực chung tay xây dựng đô thị loại I và thành phố du lịch theo chỉ đạo của Tỉnh ủy và UBND tỉnh, nên việc giải quyết dứt điểm những dự án này phải quyết liệt và tạo cơ hội cho những nhà đầu tư có năng lực khác.

K.T (thực hiện)

Viết bình luận mới
thăm dò ý kiến

Theo bạn, điều gì có thể giữ chân và thu hút người tài vào khu vực công?

THÔNG TIN CẦN BIẾT
Nhiều mây, có mưa, có nơi mưa vừa, mưa to và rải rác có dông. Gió tây nam cấp 3. Trong cơn dông có khả năng xảy ra lốc, sét và gió giật mạnh.