Hướng đến xây dựng vùng chuyên canh lúa chất lượng cao

Bấy lâu nay, việc lựa chọn giống lúa nào cho phù hợp với đồng đất có độ mặn khá cao ở vùng chuyển đổi cơ cấu sản xuất từ hình thức độc canh cây lúa sang mô hình luân canh tôm - lúa luôn là một thách thức lớn đối với từng nông hộ và ngành quản lý. Chính vì vậy, việc sản xuất thành công giống lúa ST24 và ST25 đã mở ra một “chương mới” cho toàn vùng chuyển đổi.

Chủ tịch UBND tỉnh - Dương Thành Trung (thứ hai từ trái sang) cùng các thành viên trong đoàn tham quan khu trồng lúa thực nghiệm của kỹ sư Hồ Quang Cua (tỉnh Sóc Trăng).

Nhân rộng giống lúa ST

Ngay sau khi gạo ST24 lọt vào top 3 “Gạo ngon nhất thế giới” năm 2017, nhiều đơn vị hợp tác xã nông nghiệp, hộ gia đình tại các vùng chuyển đổi tôm - lúa trên địa bàn tỉnh đã bắt tay sản xuất giống lúa này và bước đầu đạt được hiệu quả kinh tế cao. Ông Lý Thanh Tuấn (xã Vĩnh Phú Tây, huyện Phước Long) phấn khởi cho biết: “Vụ lúa trên đất tôm vừa rồi tôi gieo sạ gần 2ha giống lúa ST24. Lúa phát triển tốt, đồng đều, ít sâu bệnh, tuy năng suất không đạt bằng các loại giống lúa khác nhưng ST24 bán được với giá khá cao, từ 6.500 - 6.800 đồng/kg nên thu nhập cũng tăng đáng kể”.

Trong những năm trở lại đây, mô hình tôm - lúa được khẳng định là mô hình sản xuất bền vững, chủ yếu tập trung ở vùng phía Bắc Quốc lộ 1A gồm: huyện Hồng Dân, huyện Phước Long và một phần TX. Giá Rai với tổng diện tích khoảng 60.000ha (chiếm 51,47%) diện tích nuôi trồng thủy sản của toàn tỉnh. “Giống lúa ST24, ST25 đã được nhiều nông dân canh tác trên mô hình tôm - lúa từ 2 năm nay. Vụ lúa hè thu này, toàn tỉnh có 3.600ha đất đang trồng giống lúa ST24, ST25, chủ yếu ở huyện Phước Long, Hồng Dân và TX. Giá Rai. Hiện tại lúa phát triển tốt, tuy chưa đến kỳ thu hoạch nhưng có rất nhiều thương lái đến chào mua với giá trên 6.800 đồng/kg, đã tạo tâm lý phấn khởi cho nông dân”, ông Phạm Thanh Hải - Phó Giám đốc Sở NN&PTNT, cho biết.

Ruộng lúa ST24 ở vùng chuyển đổi tôm - lúa ở xã Vĩnh Phú Tây (huyện Phước Long). Ảnh: C.L

Xây dựng thương hiệu tôm sạch - lúa an toàn

Mới đây, tại buổi làm việc với kỹ sư Hồ Quang Cua và nhóm kỹ sư đồng sở hữu thương hiệu gạo ngon nhất thế giới (tỉnh Sóc Trăng), Chủ tịch UBND tỉnh - Dương Thành Trung đã nhấn mạnh: “Từ khi thực hiện việc luân canh tôm - lúa, nhìn chung đời sống của bà con nông dân trong vùng chuyển đổi đã được nâng lên. Để mọi người ai cũng có thể làm giàu ngay trên chính mảnh đất của mình luôn là sự trăn trở rất lớn của tỉnh từ bấy lâu nay. Do vậy, khi áp dụng sản xuất giống lúa ST24, ST25 thành công trong những vụ mùa vừa qua đã giúp UBND tỉnh càng quyết tâm hơn trong việc xây dựng thương hiệu tôm sạch - lúa an toàn cho vùng chuyển đổi để giúp nông dân tăng thêm thu nhập…”.

Chia sẻ về hướng liên kết phát triển, nhân rộng giống lúa ngon ST trên địa bàn tỉnh Bạc Liêu, kỹ sư Hồ Quang Cua cho biết: "Gạo ST24 sau khi đoạt giải đã được rất nhiều địa phương trong khu vực ĐBSCL ưu tiên lựa chọn cho những vùng chuyển đổi, không chỉ ở tính thích nghi cao, chất lượng thơm ngon, mà còn rất dễ đạt năng suất cao. Riêng đối với Bạc Liêu, tôi và các kỹ sư trong nhóm sẽ tích cực hỗ trợ trong việc canh tác hai giống lúa ST24, ST25 để giúp bà con nông dân nâng cao thu nhập". Vấn đề còn lại là làm sao quy hoạch, tổ chức lại sản xuất một cách hợp lý và đặc biệt là làm tốt hơn nữa công tác quảng bá, xúc tiến thị trường tiêu thụ. Bởi, với giống lúa thơm, hạt gạo càng thơm, càng thể hiện độ an toàn cho sức khỏe người tiêu dùng. Vì vậy, phải hạn chế tối đa tác động của hóa chất từ thuốc hóa học bảo vệ thực vật, để ổn định quá trình tổng hợp, kết tinh mùi thơm trong hạt gạo từ lá lúa. Mặt khác, để tránh bị “nhái thương hiệu”, các địa phương không nên tổ chức sản xuất lúa ST24, ST25 một cách ồ ạt, thiếu kiểm soát. Đồng thời, có hình thức xử lý kiên quyết đối với các cá nhân, tổ chức làm giả, làm nhái thương hiệu lúa giống ST24, ST25…

……………………...................................................................................................................................................................................................

Mặc dù giống lúa ST24, ST25 cho hiệu quả khả quan bước đầu, tuy nhiên, để mô hình sản xuất lúa - tôm mà chủ đạo là hai giống lúa cho gạo ngon có thể phát triển bền vững và hiệu quả thì cần sự vào cuộc, quan tâm hơn nữa của các nhà quản lý, các nhà khoa học và ngành Nông nghiệp tỉnh. Trước mắt, cần quy hoạch xác định vùng có khả năng phát triển lúa ST24, ST25 để trên cơ sở đó xây dựng vùng chuyên canh tập trung với quy mô vừa phải, đồng thời đánh giá tác động môi trường và yếu tố phát triển bền vững. Tiếp tục nâng cấp, xây dựng hệ thống các công trình thủy lợi phục vụ chuyển đổi cơ cấu sản xuất lúa - tôm; bố trí thời vụ canh tác hợp lý cho từng vùng; cơ cấu giống phù hợp về thời gian sinh trưởng, chú ý chất lượng và phẩm chất giống lúa. Triển khai rộng rãi công tác ứng dụng, chuyển giao khoa học - kỹ thuật đến từng hộ nông dân; tổ chức và nâng cao năng lực sản xuất con giống bảo đảm chất lượng. Ðịnh hướng sản xuất tôm - lúa theo hướng nông sản sạch, an toàn, đạt chất lượng xuất khẩu. Xây dựng thương hiệu và phát triển thị trường nông sản giá trị cao, nhằm nâng cao chất lượng hàng hóa nông sản, nâng cao thu nhập và lợi nhuận cho nông dân…

…………………………………….............................................................................................................................................................................

Khánh Nguyên