Xây dựng hồ sơ xã an toàn khu: Ghi công những vùng căn cứ cách mạng

Có 12 xã thuộc 3 huyện: Hồng Dân, Vĩnh Lợi và Đông Hải đủ điều kiện xây dựng hồ sơ khoa học trình các cấp công nhận xã an toàn khu (ATK) theo Quyết định 897/QĐ-TTg, ngày 27/5/2016 của Thủ tướng Chính phủ.

Theo Quyết định 897, xã ATK là đơn vị hành chính cấp xã (theo địa bàn hiện nay) có các sự kiện lịch sử cách mạng liên quan đến tiêu chí xã ATK. Theo quy định đưa ra có 5 tiêu chí, và để xác định xã ATK, đơn vị hành chính đó phải có 3 trong 5 tiêu chí.

Đại diện Tổng cục II - Bộ Quốc phòng thăm, tặng quà Bà mẹ Việt Nam anh hùng Ngô Thị Năm (ấp Giồng Bướm A, xã Châu Thới, huyện Vĩnh Lợi) có chồng và 3 người con là liệt sĩ. Ảnh: N.Q

Dựa vào xã AHLLVTND để lập hồ sơ

Trước khi Quyết định này được ban hành, thực hiện chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ và Bộ Nội vụ Bạc Liêu, tháng 12/2014, Sở Nội vụ đề nghị Bộ Chỉ huy Quân sự (CHQS) tỉnh, Chủ tịch UBND các huyện, thành phố chỉ đạo Ban CHQS huyện, thành phố xây dựng báo cáo thực trạng tình hình liên quan đến công nhận xã ATK, vùng ATK của địa phương. Nội dung báo cáo gồm tổng hợp kết quả rà soát của các xã có sự kiện, di tích lịch sử, các hoạt động cách mạng, khái quát tình hình hiện trạng về các di tích, tài liệu, tư liệu của các sự kiện và các hoạt động cách mạng của Đảng ở xã, huyện, và đề xuất, kiến nghị về tiêu chí, quy trình xét công nhận xã ATK, vùng ATK.

Đến năm 2016, theo báo cáo của các địa phương, chỉ có xã Ninh Thạnh Lợi (huyện Hồng Dân) đủ điều kiện xét xã ATK. Năm 2017, tỉnh chỉ đạo các huyện, thị xã, thành phố rà soát thật kỹ, một lần nữa cũng chỉ có xã Ninh Thạnh Lợi đủ điều kiện. Ông Nguyễn Vũ Thường - Phó Giám đốc Sở Nội vụ, cho biết: “Trước tình hình đó, Bạc Liêu tổ chức đoàn cán bộ sang tỉnh Sóc Trăng trao đổi về công tác rà soát, xây dựng báo cáo xã ATK bởi tỉnh này đã có hơn 10 xã được Thủ tướng Chính phủ công nhận xã ATK. Theo kinh nghiệm của Sóc Trăng, cần dựa vào các xã đã được Nhà nước công nhận xã Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân (AHLLVTND) để thực hiện quy trình xây dựng xã ATK”. Theo Phòng Chính trị, Bộ CHQS tỉnh, Bạc Liêu có 23 xã, phường, thị trấn được phong tặng danh hiệu AHLLVTND.

Đến cuối tháng 5/2019, Sở Nội vụ mời Ban Tuyên giáo Tỉnh ủy, Bộ CHQS, Bộ Chỉ huy Bộ đội Biên phòng, Hội Cựu chiến binh, Hội Khoa học - Lịch sử tỉnh, đại diện thường trực huyện ủy, thị ủy, thành ủy, UBND cấp huyện, phòng Nội vụ các huyện, thị xã, thành phố họp để trao đổi và kiểm tra rà soát lại chặt chẽ việc xác định xã ATK, vùng ATK trên địa bàn tỉnh. Sau cuộc họp, các huyện ủy, thị ủy, thành ủy có văn bản lãnh đạo, chỉ đạo UBND cấp huyện và Đảng ủy các xã, thị trấn tổ chức rà soát lại các đơn vị cấp xã theo tiêu chí công nhận xã ATK. Còn Ban CHQS cấp huyện cung cấp các tài liệu liên quan đến việc công nhận xã AHLLVTND cho các xã, thị trấn để chủ động nghiên cứu, đối chiếu các tiêu chí quy định. Đồng thời, tham khảo thêm từ cuốn Lịch sử Đảng bộ cấp xã khi xây dựng hồ sơ khoa học về xã ATK, vùng ATK.

Tìm tư liệu, gặp nhân chứng

Tính đến ngày 24/7/2019, huyện Hồng Dân, huyện Vĩnh Lợi và huyện Đông Hải báo cáo có xã đủ điều kiện đề nghị công nhận xã ATK, riêng xã Ninh Thạnh Lợi đã hoàn thành báo cáo khoa học và được Hội đồng thẩm định của huyện Hồng Dân thông qua, gửi lên tỉnh. Xã Ninh Thạnh Lợi hiện nay là một phần còn lại của xã Ninh Thạnh Lợi cũ, bởi năm 2008, Chính phủ có Nghị định 85/2008/NĐ-CP về việc điều chỉnh địa giới hành chính xã Ninh Thạnh Lợi để thành lập xã Ninh Thạnh Lợi A. Ngoài xã Ninh Thạnh Lợi, huyện Hồng Dân còn có các xã: Lộc Ninh, Ninh Thạnh Lợi A, Vĩnh Lộc, Ninh Hòa, Ninh Quới đủ điều kiện xây dựng báo cáo khoa học đề nghị công nhận xã ATK. Theo ông Ngô Văn Phung - Trưởng phòng Nội vụ huyện Hồng Dân, huyện đang tập trung làm hồ sơ xã Lộc Ninh - nơi có di tích Chiến thắng Lộc Ninh. Nếu các địa phương này được công nhận xã ATK, huyện Hồng Dân sẽ làm hồ sơ đề nghị công nhận vùng ATK gồm 6 xã nêu trên và xã Vĩnh Lộc A.

Nhân dân xã Ninh Thạnh Lợi luôn một lòng theo Đảng trong suốt quá trình đấu tranh giải phóng dân tộc, bằng những tấm lòng cưu mang, che chở cho cán bộ các cơ quan Xứ ủy Nam bộ, Khu ủy Khu 9, Tỉnh ủy Rạch Giá, Sóc Trăng và Bạc Liêu những năm kháng chiến chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ, góp phần to lớn vào việc giải phóng hoàn toàn miền Nam, thống nhất đất nước. Những năm 1940, nơi đây còn hoang sơ, có nhiều khu rừng nguyên sinh, nhiều kênh rạch, xa tiểu khu, chi khu của địch, nên thuận lợi cho ta bố trí căn cứ chỉ huy các đội hình phòng thủ, tác chiến, vận tải, đảm bảo, cung cấp hậu cần cho các mặt trận tiền phương. Tại căn cứ Cái Chanh trên địa bàn xã, Xứ ủy Nam bộ và Khu ủy Khu 9 chọn làm căn cứ cách mạng, gắn liền với tên tuổi của các đồng chí lãnh đạo cấp cao như: Lê Duẩn, Lê Đức Thọ, Phạm Hùng, Võ Văn Kiệt, Ung Văn Khiêm… Và trong giai đoạn 1973 - 1975, cũng chính Ninh Thạnh Lợi được chọn làm khu căn cứ của Tỉnh ủy Bạc Liêu.

Đối với huyện Đông Hải, xã Điền Hải có đủ điều kiện đề nghị công nhận xã ATK. Trước đây, trên cơ sở tự đánh giá của cấp xã, có 4 xã là An Phúc, Long Điền, Long Điền Tây và Điền Hải có khả năng đạt các tiêu chí xã ATK. Qua thẩm định của huyện vào đầu tháng 7 này, chỉ có xã Điền Hải đạt 3/5 tiêu chí theo Quyết định 897/QĐ-TTg.

Còn huyện Vĩnh Lợi có 5 xã đạt từ 3 tiêu chí xã ATK trở lên, đó là: Vĩnh Hưng, Vĩnh Hưng A (cùng đạt 5/5 tiêu chí), Châu Thới, Hưng Hội và Hưng Thành (3/5 tiêu chí). Ông Phạm Thanh Liêm - Phó Chủ tịch UBND huyện Vĩnh Lợi, thông tin: “Trên cơ sở đề nghị của các xã này, huyện sẽ cử cán bộ xuống hướng dẫn làm báo cáo khoa học và thời hạn hoàn thành báo cáo là ngày 8/9/2019”.

Để xây dựng được báo cáo, xã phải sưu tầm tư liệu, hình ảnh, hiện vật, gặp nhân chứng. Đơn cử như xã Vĩnh Hưng A đã tìm gặp, nhờ ông Ngô Văn Tảo (Năm Nhẩn) - Thiếu tướng Quân khu 9, sinh ra và lớn lên ở ấp Thạnh Hưng 2 thuộc xã này. Ông Năm Nhẩn khẳng định vùng đất Mỹ Trinh nằm trên xã Vĩnh Hưng A ngày nay là nơi có địa hình thuận lợi, an toàn (gọi là khu vườn lớn) cho cán bộ đóng quân. Trong kháng chiến, lực lượng Quân khu đến đó có đồng chí Bình, đồng chí Ba Hương (tức Lâm Văn Thê, sau này là Thứ trưởng Bộ Công an)…

Xã được công nhận xã ATK có thể sẽ được Chính phủ đầu tư theo diện Chương trình 135. Năm 2017, Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định phê duyệt danh sách xã đặc biệt khó khăn, xã biên giới, xã ATK vào diện đầu tư của Chương trình 135 giai đoạn 2017 - 2020. Việc tỉnh, huyện nhiều năm qua quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện công tác rà soát, xây dựng báo cáo các đơn vị hành chính cấp xã đạt tiêu chí xã ATK đã tiếp nối truyền thống “uống nước nhớ nguồn” tốt đẹp của dân tộc, thể hiện lòng biết ơn của Đảng, Nhà nước đối với những vùng đất có những đóng góp to lớn về sức người, sức của cho cách mạng.

Nguyễn Quốc