Sát cánh cùng thanh niên chậm tiến Bài 1: Những bước chân lầm lỡ

Thanh niên ham mê cờ bạc, rượu chè, sử dụng chất kích thích, vi phạm pháp luật, gây mất an ninh trật tự địa phương… luôn là gánh nặng của gia đình và là nỗi lo chung của toàn xã hội. Tình trạng này đang có xu hướng gia tăng khi đối tượng phạm tội ngày càng trẻ hóa về độ tuổi. Việc giúp đỡ, cảm hóa, giáo dục thanh niên chậm tiến làm lại cuộc đời, hòa nhập với cộng đồng không chỉ đặt ra với tổ chức Đoàn, mà còn là trách nhiệm của toàn xã hội.

Một buổi học tập, cải tạo của thanh niên chấp hành án tại Trại tạm giam tỉnh. Ảnh: H.L

Thanh thiếu niên bị bắt về hành vi trộm xe máy. Ảnh: H.T

Chỉ vì một phút không làm chủ bản thân để rồi sa ngã, không ít thanh niên đã và đang làm cho độ tuổi tươi đẹp nhất của cuộc đời không còn vẹn nguyên những sắc màu rực rỡ. Hậu quả mà họ gánh chịu không chỉ là hình phạt của pháp luật, mà còn là sự đánh đổi, mất mát không thể “cân - đong - đo - đếm” khi những ước mơ, hoài bão vẫn còn dang dở.

SA CHÂN  VÀO NGHIỆN NGẬP, PHẠM TỘI

Sinh ra trong gia đình khá giả ở huyện Phước Long, cuộc sống của N.K từ nhỏ đến lúc trưởng thành trôi qua nhẹ nhàng và êm đẹp. N.K có tính tình hiền lành, ngoan ngoãn nên được mọi người quý mến. Cho đến năm 20 tuổi, N.K lập gia đình và cũng từ đây “giông bão” kéo đến bên cuộc đời anh. Mặc dù đã có con với nhau, nhưng cuộc sống vợ chồng “cơm không lành, canh không ngọt” nên anh và bạn đời của mình đã mỗi người một ngả. Hôn nhân tan vỡ, cuộc sống chán chường, N.K tìm đến ma túy để “giải sầu”. Một lần, hai lần… và nhiều lần tiếp theo nữa, dần dà N.K sa chân vào con đường nghiện ngập.

Khoảng thời gian này, N.K bỏ mặc tất cả, không màng gì đến mọi thứ xung quanh mình, thậm chí là tình máu mủ, ruột rà. Trong tâm trí của N.K chỉ có ma túy là “người bạn thân thiết”, nó mang lại cho N.K sự bình yên và quên đi những tháng ngày đau buồn với quá khứ. Cũng từ đó, N.K đâm ra sống bất cần đời, bỏ nhà đi lêu lỏng, tụ tập bạn bè chơi bời hư hỏng.

Không giống như N.K từ bi kịch của hôn nhân tìm đến làm bạn với ma túy, T.M (TP. Bạc Liêu) có một gia đình hạnh phúc và cơ sở làm ăn với mức thu nhập ổn định. Tuy không quá đầy đủ, nhưng cuộc sống của M.T đã là niềm khát khao của không ít người. Song chỉ vì bản tính tò mò và nghe theo lời rủ rê của bạn bè, T.M đã “trải nghiệm” với các chất kích thích như cỏ Mỹ, shisha. Với suy nghĩ “thử một lần cho biết” nhưng rồi “ăn quen nhịn không quen”, không biết từ lúc nào T.M lại sống phụ thuộc và khó lòng rút chân ra được. Thiếu nó, T.M cảm thấy mệt mỏi, uể oải và không muốn làm việc. Từ một người siêng năng, đỡ đần công việc trong ngoài cho vợ con, T.M trở thành con người lười biếng hay nổi giận vô cớ. Cuộc sống ấm êm của gia đình T.M ngày nào đã không còn, thay vào đó là những trận cãi vã liên miên. Hơn hết là cảnh nợ nần bởi những khoản tiền mà T.M vay mượn mua chất kích thích để thỏa mãn cơn ghiền.

Rời quê biển Đông Hải để lên TP. HCM làm thuê với hy vọng kiếm ít tiền gửi về phụ giúp gia đình, nhưng trước thú vui tiêu khiển của đất Sài thành, cùng những cuộc vui thâu đêm với bạn bè ở các quán bar đã nhanh chóng làm “viêm màng túi” của Q.V. Không bạc tiền nơi xứ lạ, trong khi cuộc sống lại đắt đỏ, Q.V đã đi vay mượn bạn bè. Đến lúc không mượn được nữa vì những lần thất hứa trả tiền không đúng hẹn, Q.V nhắm mắt làm liều đi “hành nghề” móc túi, trộm cắp. Một lần nọ “tai nạn nghề nghiệp” đã xảy ra với Q.V, trong lúc trộm đồ ở một cửa hàng bán quần áo thì Q.V bị phát hiện, gia đình phải đi vay mượn tiền của người khác mang lên “giải cứu”. Sau lần đó, Q.V về quê, nhưng “ngựa quen đường cũ”, nhiều lần Q.V vào nhà người dân trộm cắp, bị tố giác và đã bị công an bắt giữ.

NHỮNG CHUỖI NGÀY TĂM TỐI

Cuộc sống vốn nghèo khó, hành vi trộm cắp của Q.V càng đẩy gia đình lâm vào cảnh khốn khó. Q.V thì rơi vào vòng lao lý, gánh nặng gia đình lại tiếp tục đè lên đôi vai gầy của người mẹ không còn sức lao động. 18 tháng, có thể là ngắn ngủi đối với người bình thường, nhưng với những người sống sau “song sắt”, đó là khoảng thời gian dài khi mọi thứ được tính từng giờ, từng ngày. Với Q.V, đây là chuỗi ngày tăm tối nhất và là khoảng lặng để Q.V suy nghĩ, nhìn lại sai lầm do chính mình gây ra. Những ngày bị giam cầm, lương tâm của Q.V không phút nào thôi giằng xé, tự trách. Q.V thầm nhủ: “Nếu ngày trước mình đừng như thế!”. Nhưng cuộc đời không có chữ “nếu”, Q.V đã đánh đổi quá nhiều thứ ở độ tuổi đẹp nhất đời người. Những hoài bão tương lai, ước mơ chăm lo tốt cuộc sống cho gia đình, khát vọng tuổi trẻ… đã bị “giam cầm” cùng Q.V. Và Q.V đã thấm thía giá trị của câu nói: “Một đời khởi đầu từ tuổi trẻ”.  

Cũng hứng chịu hậu quả của sự lầm lỡ, nhưng nỗi đau của T.K (TP. Bạc Liêu) cả về thể xác lẫn tinh thần. Sau khi bị phát hiện sử dụng ma túy, T.K được gia đình đưa đến cơ sở cai nghiện. Không còn “thăng hoa” mỗi khi lên cơn nghiện như trước, T.K phải oằn mình chống chọi với “căn bệnh thế kỷ” - HIV. T.K chia sẻ: “Mỗi khi phát cơn, nỗi đau về thể xác và tinh thần mà tôi phải nếm trải thật sự quá khủng khiếp. Sa chân vào con đường nghiện ngập, tôi và các học viên mới cảm thấy cuộc sống, tuổi trẻ và tương lai quý giá biết chừng nào. Tôi rất hối hận vì chính mình đã tự “đào mồ” chôn vùi những điều tươi đẹp mà cuộc đời đã ban tặng”.

Không ai biết trước được số phận mình sẽ như thế nào. Nhưng chắc chắn rằng, mỗi người đều mong muốn có được cuộc sống bình yên, hạnh phúc và một tương lai tươi sáng. Song với những tác động từ mặt trái cuộc sống, sự thiếu quan tâm của gia đình đã xô đẩy cuộc đời của nhiều thanh niên lạc lối, đi vào con đường nghiện ngập, phạm tội. Liệu rồi đây, khi quay đầu nhìn lại, các bạn có đủ nghị lực, niềm tin để tìm về nẻo sáng?

GIA NGUYỄN -  TRỊNH HỮU

Theo số liệu thống kê của Công an tỉnh, thanh thiếu niên phạm tội từ năm 2006 cho đến nay xảy ra 476 vụ, liên quan đến 765 đối tượng. Tính chất hành vi vi phạm pháp luật của người chưa thành niên rất đa dạng và phức tạp, thể hiện ở chỗ các em không chỉ vi phạm luật hình sự, mà còn vi phạm luật dân sự, pháp lệnh xử phạt hành chính.