Rác thải trên sông gây ô nhiễm môi trường, ai quản lý?

Dọc theo các tuyến sông, kênh rạch trên địa bàn tỉnh hiện nay, một thực trạng nhức nhối ai cũng thấy nhưng chẳng mấy ai quan tâm là tình trạng những dòng sông đầy rác. Vấn nạn trên đã xảy ra từ nhiều năm nay, càng ngày càng nghiêm trọng, đặc biệt là ở các khu vực nông thôn, hay những vùng “nửa quê nửa chợ”.

Rác thải trên kênh xáng Bạc Liêu - Cà Mau. Ảnh: K.P

NHỮNG DÒNG KÊNH… NGẬP RÁC

Đi cùng với sự phát triển mạnh mẽ của xã hội, tình trạng ô nhiễm môi trường do rác thải sinh hoạt càng trở nên phổ biến, và ô nhiễm nguồn nước cũng ngày càng trầm trọng không chỉ ở các khu đô thị mà còn hiện hữu cả những vùng nông thôn xưa nay vốn là thành trì của sự trong lành, ít ô nhiễm.

Chúng tôi có mặt tại ấp 15 (xã Vĩnh Mỹ B, huyện Hòa Bình), dọc theo tuyến kênh nơi đây đều ứ đọng vì rác. Rác ngập hai bên bờ kênh, kéo dài một đoạn hàng trăm mét cho tới trước mặt cống. Dọc theo hai bên bờ kênh là hàng khối rác nằm lộ thiên, nửa trên bờ nửa lé đé dưới sông.

Lượng rác thải sinh hoạt dồn ứ như vậy là do thói quen của các hộ dân sinh sống dọc theo tuyến kênh cứ chiều chiều là mang rác thải sinh hoạt của gia đình ra đổ xuống mé kênh. Mỗi khi thủy triều dâng, con kênh phải oằn mình mang theo bao nhiêu là rác trôi đi. Ở những điểm gần đầu cống, hoặc nơi có nhiều bụi cây mọc dang ra bờ kênh sẽ trở thành những bãi rác công cộng.

Đi đến đâu cũng có thể dễ dàng bắt gặp hình ảnh những bãi rác như vậy, đặc biệt là ở những đoạn kênh gần cầu, gần chợ, gần khu dân cư. Những bãi rác như thế này chủ yếu là do chính người dân gây ra, họ  không thấy tác hại của việc bỏ rác xuống lòng sông, lòng kênh vì hậu quả ô nhiễm môi trường thường không xảy ra tức thì. Thậm chí khi được nhắc nhở, nhiều người lại đưa ra lý do vì ở nông thôn, không có bãi rác tập trung và cũng không có người đi thu gom rác?!

 …VÀ NGUỒN NƯỚC Ô NHIỄM

Hiện tại trên kênh xáng Bạc Liêu - Cà Mau, mức độ ô nhiễm nguồn nước cũng vào hàng báo động. Chúng tôi tận mắt chứng kiến một khu vực thuộc địa bàn phường Láng Tròn (TX. Giá Rai) - nơi con kênh phải gánh lượng lớn rác thải khổng lồ từ chợ Láng Tròn, các khu vực dân cư dọc theo tuyến Quốc lộ 1A. Các loại rác thải sinh hoạt của con người, xác động vật chết đều tuôn xuống lòng kênh. Khi nước lớn, nhìn dòng kênh ôm theo toàn rác trôi lững lờ, thật đáng lo ngại cho vấn đề ô nhiễm môi trường. 

Mặc dù tình trạng ô nhiễm rác thải ở các dòng kênh thật sự đáng báo động, nhưng lại chưa nhận được sự quan tâm của các địa phương, ngành chức năng. Vì dòng kênh là của chung, nên còn có chuyện đùn đẩy cho nhau. Người dân thiếu ý thức, bởi nhà này đổ rác được thì nhà khác cũng đổ được. Mà hành động xả rác ra môi trường cũng hiếm khi bị cơ quan chức năng xử lý, nhất là ở các khu vực xa thành thị.

Theo Kế hoạch số 73 về bảo vệ môi trường năm 2017 trên địa bàn tỉnh Bạc Liêu do UBND tỉnh ký ban hành, có quy định cụ thể giao Sở TN-MT tăng cường phối hợp chặt chẽ giữa các sở, ban, ngành, UBND các huyện, thị xã, TP. Bạc Liêu và các cơ quan, đơn vị chức năng có liên quan trong công tác hỗ trợ xử lý, khắc phục ô nhiễm môi trường, nhất là môi trường nước tại các kênh, mương, các khu vực nông thôn và khu dân cư tập trung nhằm bảo vệ môi trường, bảo vệ cảnh quan đô thị và khu dân cư. Tuy nhiên, kế hoạch trên đến nay vẫn chưa được triển khai thực hiện ở tất cả các địa phương nên những dòng sông vẫn tiếp tục chở nặng… rác, và vấn đề ô nhiễm môi trường là không thể tránh khỏi.

Kim Tuấn

 Theo Tổng cục Môi trường (Bộ TN-MT), để giải bài toán rác thải nông thôn, trước mắt là UBND các xã, thị trấn cần quy hoạch khu xử lý rác thải, thành lập tổ vệ sinh môi trường thu gom rác thải. Từ đó, rác thải được thu gom chuyển đến các điểm tập kết để vận chuyển đến khu xử lý tập trung. Ngoài ra, các trạm trung chuyển rác thải phải được bố trí tại các địa điểm thuận tiện giao thông, không gây cản trở các hoạt động giao thông chung, không gây ảnh hưởng xấu tới môi trường. Các khu xử lý rác thải cần được quy hoạch ở vị trí phù hợp với nguồn phát sinh rác thải, tại khu đất trống, không phá hoại cảnh quan, xa khu dân cư, không nằm trong khu vực thường xuyên bị ngập sâu trong nước, không nằm trong vùng phân lũ của các lưu vực sông, không nằm ở vị trí đầu nguồn nước… Đối với các điểm dân cư nông thôn, vùng sâu, vùng xa, để xử lý rác thải, các mô hình như: Vườn - ao - chuồng, thùng chứa rác tự tạo, hầm chứa rác tự xây, hố chứa rác tự phân hủy, hố ủ phân rác trát bùn… nên được đẩy mạnh sử dụng tại hộ gia đình để xử lý rác thải phát sinh từ sinh hoạt, trồng trọt, chăn nuôi.