Nghĩa của “sum vầy”

Khi em còn đang tập đánh vần từng chữ, thì chị đã biết theo mẹ đi vớt bèo, bằm rau, vo gạo nấu cơm… Chị không đi học, nhưng biết giải thích cho cô em hay hỏi của mình nhiều điều rất lạ. Em mang thắc mắc về hỏi chị, từ “sum vầy” trong sách nghĩa là gì? Chị suy nghĩ rất lâu để có thể trả lời, ví dụ như, khi em đi học về, các anh cũng ở nhà đông đủ, ba mẹ không bận cắt lúa thuê, cả nhà mình cùng ở bên nhau, thì đó là sum vầy.

Nhà mình nghèo, đông anh em. Những thiếu hụt, nợ nần, cuộc sống dường như chẳng có lối thoát. Có người thương tình mai mối để ba mẹ gả con lấy chồng xa, kiếm chút vốn xoay xở. Chị nhìn đứa em đang tuổi ăn tuổi lớn, nhanh nhảu giành lấy phần mình. Bà “mai” chăm chú nhìn em, rồi liếc mắt sang chị, “già đời và lam lũ như vầy…”. Đáp lại câu chê và cái chắc lưỡi của bà là thái độ chị cương quyết: “Em gái tôi còn nhỏ lắm, cho nó ở nhà, đi học, phụ mẹ. Để tôi đi”.

Ngày chị đi, áo đẹp xênh xang mà sao mắt buồn rười rượi. Chị ôm chặt em, dặn dò mãi. Em dỗi hờn, hình dung ra cuộc sống nơi xa ấy chắc hẳn đủ đầy, sung sướng, nên chị mới không chịu nhường em…

Quê nghèo. Ảnh: B.T

Nhưng em rồi cũng lớn hơn, đủ để hiểu khi nghe kể phong thanh: Xứ ấy có người cũng lấy chồng xa như chị, khổ kiểu này kiểu nọ, đủ bề. Em hoảng sợ khi lâu lâu tìm được tờ báo cũ, lại thấy đăng tin có cô dâu tội nghiệp bỏ thân ở quê người. Chị không đến nỗi bặt tăm, nhưng những liên lạc thưa thớt nghẹn ngào. Đôi lần cầm đồng tiền khổ nhục chị gởi về, em đau đáu thương chị, tự trách mình. Khi thôi những mơ mộng về một bước đổi đời, em mới thấm thía hiểu, ngày đó, chị đã nhường em cơ hội được làm chủ cuộc đời mình.

Chút tiền ít ỏi gả bán chị chẳng làm gia đình mình khá giả hơn. Những bữa cơm nhà nghèo vẫn nhiều rau ít cá, nhưng cái không khí chen chúc giành ăn vui vẻ như xưa đã không còn nữa. Các anh tranh thủ ăn nhanh để ra đồng làm việc. Ba mẹ lặng lẽ hơn, em thấy ba thường thở dài, còn mẹ lại khóc thầm khi nghe ai nhắc đến chị. Những lúc hiếm hoi cả nhà quây quần, sao em vẫn thấy chẳng thể nào trọn vẹn.

Em loay hoay nhớ lại lời chị năm nào. Chị ơi! Khi đã hiểu thế nào là “sum vầy”, thì em lại chẳng còn được tận hưởng cảm giác hạnh phúc đó nữa. Cảnh nhà luôn hiu quạnh, em chiều chiều vẫn ngóng ra đường, khắc khoải mong chị, dù biết điều đó chẳng thể nào là hiện thực. Chị ơi…

H.M