Phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa”: Nâng cao chất lượng cuộc sống nhân dân

Phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa” (TDĐKXDĐSVH) là cuộc vận động lớn mang tính toàn dân, toàn diện, với mục đích nâng cao ý thức và trách nhiệm của mỗi người dân trong quan hệ với gia đình và cộng đồng, môi trường tự nhiên và xã hội, theo những tiêu chí hướng tới nâng cao chất lượng sống cho người dân cả về vật chất lẫn tinh thần.

Sinh hoạt văn nghệ tại Nhà Văn hóa - Thể thao ấp của xã Vĩnh Thanh (huyện Phước Long).

Từ thực tiễn tổ chức thực hiện…

Phong trào TDĐKXDĐSVH bắt nguồn từ truyền thống đoàn kết cộng đồng của dân tộc, từ tư tưởng đoàn kết toàn dân của Chủ tịch Hồ Chí Minh và quan điểm đại đoàn kết toàn dân tộc của Đảng. Phong trào “TDĐKXDĐSVH” là sự kế thừa những kết quả của cuộc vận động Toàn dân đoàn kết xây dựng cuộc sống mới ở khu dân cư do Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam phát động và được nâng lên với nội dung và tầm cao mới.

Để bảo đảm cho phong trào TDĐKXDĐSVH phát triển sâu rộng trên toàn quốc, ngày 23/12/1999, Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định 235 về việc thành lập Ban chỉ đạo (BCĐ) Trung ương phong trào, cấp tỉnh, huyện, xã hình thành các BCĐ. BCĐ các cấp ra đời đóng vai trò quan trọng tập hợp các phong trào văn hóa vào một BCĐ chung để thống nhất hành động, khắc phục chồng chéo trong triển khai các phong trào văn hóa.

Nội dung cơ bản của phong trào "TDĐKXDĐSVH" được thể hiện ở các hoạt động chủ yếu: Phát triển kinh tế, giúp nhau làm giàu chính đáng, xóa đói giảm nghèo; Xây dựng tư tưởng chính trị lành mạnh; Xây dựng nếp sống văn minh, kỷ cương xã hội, sống và làm việc theo pháp luật; Xây dựng môi trường văn hóa sạch - đẹp - an toàn; Xây dựng các thiết chế văn hóa - thể thao và nâng cao chất lượng các hoạt động văn hóa - thể thao cơ sở.

Thời gian qua, phong trào “TDĐKXDĐSVH” đã thật sự đi vào cuộc sống, lan tỏa vào từng lĩnh vực trong xã hội, khơi dậy tinh thần đoàn kết giúp đỡ nhau phát triển kinh tế, xóa đói giảm nghèo, làm giàu hợp pháp, xây dựng nông thôn mới và đô thị văn minh, góp phần thực hiện thắng lợi nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội của đất nước. Thông qua các nội dung hoạt động của phong trào, người dân và các tổ chức đã phát huy truyền thống tương thân, tương ái, đẩy mạnh hoạt động “Đền ơn đáp nghĩa”, thăm hỏi, động viên, thể hiện lòng biết ơn đối với người có công với đất nước. Phong trào đã góp phần gắn kết người dân nêu cao ý thức trách nhiệm, tích cực hưởng ứng tham gia xây dựng nông thôn mới, phòng chống tội phạm và tệ nạn xã hội, củng cố quốc phòng - an ninh, giữ vững chủ quyền biển đảo, thực hiện tốt công tác hòa giải ở cơ sở. Nhiều nội dung phong trào đã được triển khai sâu rộng, được các cấp, các ngành vận dụng sáng tạo, người dân tự giác thực hiện nghiêm túc.

Xã Vĩnh Trạch Đông (TP. Bạc Liêu) xây dựng khu dân cư kiểu mẫu tại các ấp.

…Đến nâng cao chất lượng phong trào

Đặc biệt từ phong trào, nhiều điển hình tiên tiến đã được Đảng, Nhà nước và các cấp, các ngành vinh danh vì đã có những đóng góp thiết thực đối với xã hội, đã làm sâu sắc thêm những giá trị và bản sắc văn hóa tốt đẹp của dân tộc, xây dựng môi trường văn hóa trong sạch, đời sống văn hóa phong phú. Các hoạt động văn hóa - văn nghệ, thể dục - thể thao quần chúng được duy trì và phát triển sôi nổi, công tác quản lý tổ chức lễ hội có nhiều chuyển biến tích cực, nhiều lễ hội dân gian được khôi phục, bảo tồn...

Trong năm 2019, phong trào tiếp tục được triển khai thực hiện nghiêm túc. Nhiều nội dung hoạt động của phong trào được lồng ghép, kết hợp với các phong trào thi đua khác để triển khai sâu rộng trong xã hội như xây dựng nông thôn mới, xây dựng đô thị văn minh, giảm nghèo bền vững...; công tác kiểm tra, giám sát hoạt động của phong trào được BCĐ Trung ương phong trào “TDĐKXDĐSVH” và BCĐ các địa phương thực hiện nghiêm túc..., từng bước đưa các hoạt động của phong trào có tác động tích cực, trên nhiều mặt của đời sống văn hóa - xã hội.

Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt được, phong trào cũng đã bộc lộ những hạn chế, bất cập như: Ở một số địa phương, việc triển khai và thực hiện các văn bản chỉ đạo của BCĐ Trung ương chưa kịp thời, đầy đủ, một số nơi gặp khó khăn, lúng túng trong công tác tổ chức thực hiện. Công tác truyền thông về thực hiện phong trào chưa đạt hiệu quả tích cực, vì vậy tại một số địa phương còn xảy ra hiện tượng chạy theo thành tích và số lượng, hạn chế về chất lượng, nội dung hoạt động còn hình thức, gây bức xúc trong cộng đồng dân cư và xã hội... Một số cấp ủy, tổ chức đảng chưa nhận thức đầy đủ về vị trí, vai trò của phong trào; chưa sâu sát trong việc chỉ đạo triển khai tổ chức thực hiện dẫn đến phong trào phát triển chưa đồng đều, nhiều nội dung phong trào mới chỉ dừng lại ở việc ban hành các văn bản, chưa tích cực vận động để người dân nắm vững các tiêu chí thực hiện, xây dựng môi trường văn hóa chưa tạo sự chuyển biến rõ rệt, các tiêu cực, tệ nạn xã hội có chiều hướng gia tăng và phát triển phức tạp. Ngoài ra, vẫn còn có ban, ngành, đoàn thể coi phong trào là trách nhiệm của riêng ngành Văn hóa, công tác phối hợp trong triển khai thực hiện phong trào thiếu chặt chẽ, chưa rõ nhiệm vụ được phân công nên chất lượng hoạt động của BCĐ các cấp chưa cao, chưa toàn diện.

Để tiếp tục nâng cao hiệu quả hoạt động, tạo sự chuyển biến tích cực trong tổ chức triển khai thực hiện phong trào, trong thời gian tới, BCĐ các cấp cần đẩy mạnh công tác tuyên truyền, phổ biến các chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách của Nhà nước về phong trào "TDĐKXDĐSVH" gắn với phong trào xây dựng xã đạt chuẩn văn hóa nông thôn mới, xây dựng phường, thị xã đạt chuẩn văn minh đô thị; thường xuyên đổi mới nội dung, phương thức tổ chức hoạt động truyền thông gắn với triển khai thực hiện phong trào, nhất là các điển hình tiên tiến trong phong trào xây dựng "Gia đình văn hóa", "Ấp/khóm văn hóa"... Đồng thời, tiếp tục tăng cường sự lãnh đạo của các cấp, ngành, nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động của BCĐ phong trào "TDĐKXDĐSVH" gắn với cuộc vận động “Toàn dân đoàn kết xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh”; khuyến khích các tổ chức, cá nhân tham gia đầu tư, hỗ trợ các hoạt động của phong trào; tổ chức tuyên truyền sâu rộng những gương điển hình tiên tiến, gương người tốt - việc tốt, những mô hình hay, cách làm sáng tạo trong phong trào cần nhân rộng. Chủ động xây dựng kế hoạch triển khai thực hiện phong trào, bảo đảm phù hợp với tình hình phát triển kinh tế, văn hóa - xã hội của địa phương, góp phần nâng cao đời sống văn hóa, tinh thần cho người dân; chỉ đạo các cơ quan thành viên BCĐ phong trào tại địa phương thực hiện nghiêm túc trong kiểm tra, giám sát, phúc tra việc xét tặng các danh hiệu văn hóa; kiên quyết loại bỏ bệnh hình thức, chạy theo thành tích trong xét tặng các danh hiệu văn hóa đúng quy định hiện hành.

Duy Thanh

Người dân xã Vĩnh Hậu (huyện Hòa Bình) trồng, chăm sóc hàng rào cây xanh, góp phần tạo mỹ quan nông thôn. Ảnh: H.T