Thơm thơm rau cóc quê nhà

Ngày xưa ở nông thôn ít ai đi chợ mua rau, vì quanh nhà, ngoài ruộng, dưới lung… đâu đâu cũng có rau đồng mùa nào thức ấy. Nhà tôi cũng vậy, hôm nào không có cá tươi thì má tôi nấu canh với mớ rau má, rau dền, mồng tơi hái trong vườn còn xanh mướt, bắt nước sôi nêm ít mắm đồng, bỏ chút ngò gai, thế là có một tô canh nêm mắm ngon ngọt, thơm lừng.

Xứ tôi một năm chỉ canh tác một vụ lúa mùa, giáp Tết mới gặt, lúc này chân ruộng còn ẩm nên rau cóc mọc nhiều lắm, chúng được góc rạ che khuất ánh nắng nên rau non và rất mềm mại. Sau đợt mót lúa khi vừa thu hoạch, đám con gái chúng tôi rủ nhau đi nhổ rau cóc. Cánh đồng bao la với mỗi chỗ cò (vài bụi rạ chụm lại đỡ cho bó lúa không thấm nước) đều có rau cóc mọc. Vì vậy, hai ba ngày đi nhổ một lần, đến khi đất khô cứng lên phèn thì mới hết mùa rau cóc.

Tụi nhỏ bây giờ ít đứa biết loại rau đồng nội, mỗi năm chỉ mọc một lần dưới đám rạ khi đất còn ươn ướt, nơi nào có rau cóc rất dễ nhận biết bởi mùi thơm nồng của nó. Rau cóc thân thảo, lá hình khía mọc từng bụi liền nhau. Rau cóc hơi giống rau tần ô, nhưng thân nhỏ hơn, vị đắng nhẹ, hơi ngọt, đặc biệt có mùi thơm nồng không nhầm lẫn với loại rau khác. Má tôi dạy - “Rau cóc có vị đắng, nhưng biết cách nấu thì ăn không đắng, ông bà bảo rau cóc ăn mát, giải độc rất tốt”. Rau cóc nấu với cá tươi, cá khô, tôm, tép đều ngon. Rau rửa sạch, cá, tép nấu chín nêm cho vừa, nhúng rau cóc vô là nhắc xuống liền không để sôi trên bếp. Như vậy rau còn giữ được độ giòn, thơm và không quá đắng.

Những lúc trong người không khỏe, ngán cơm, tôi lại thèm tô canh rau cóc nấu với cá lóc nêm một chút mắm đồng. Hình dung thôi đã thấy thèm, thấy nhớ, nhớ buổi chiều khi nắng đã dịu, bọn con gái chúng tôi xách cần câu với lon cào cào non thả dọc theo con lung ranh, chẳng mấy chốc đã câu được cả giỏ cá rô đen bóng. Mặt trời sắp lặn, cả bọn gọi nhau ơi ới rồi khoe mớ cá vừa câu, mớ rau vừa kiếm được. Đã xa rồi mà trong trí nhớ còn nghe văng vẳng bên tai âm thanh đồng ruộng, nghe đậm đà ở đầu lưỡi hương vị rau cóc quê mình.

Hoàng Khiêm