Hoàn thiện thể chế pháp luật về trật tự an toàn giao thông đường bộ

Thừa ủy quyền của Thủ tướng Chính phủ, Bộ trưởng Công an - Đại tướng Tô Lâm vừa ký tờ trình gửi Quốc hội về dự án Luật Trật tự, an toàn giao thông (TTATGT) đường bộ. Tại tờ trình, Chính phủ đề nghị Quốc hội cho ý kiến về dự án Luật TTATGT đường bộ tại Kỳ họp thứ 5 (tháng 5/2023) và xem xét, thông qua tại Kỳ họp thứ 6, Quốc hội khóa XV (tháng 10/2023).

Bổ sung những thiếu hụt của Luật Giao thông đường bộ 2008

Theo Chính phủ, lý do tách Luật Giao thông đường bộ thành 2 luật là đòi hỏi tất yếu, khách quan, cấp bách của thực tiễn, phù hợp với quy luật phát triển, phù hợp với xu hướng xây dựng, hoàn thiện hệ thống pháp luật của Việt Nam. Đồng thời, gắn trách nhiệm của các cơ quan quản lý nhà nước một cách rõ ràng, cụ thể, góp phần tạo cơ sở pháp lý đầy đủ hơn để thúc đẩy, nâng tầm cả hai lĩnh vực đáp ứng yêu cầu trong tình hình mới. Trong đó, ban hành Luật TTATGT đường bộ nhằm mục tiêu xây dựng thói quen, ý thức tự giác và hình thành văn hóa giao thông hiện đại, đề cao bảo vệ tính mạng, tài sản, quyền con người khi tham gia giao thông. Còn ban hành Luật Đường bộ để phát triển hạ tầng giao thông, quản lý vận tải, thích ứng với sự thay đổi, phát triển nhanh của kinh tế - xã hội, khoa học - kỹ thuật, hướng tới phát triển hệ thống hạ tầng giao thông - vận tải hiện đại, đồng bộ, chất lượng.

Cán bộ, chiến sĩ Cảnh sát giao thông tỉnh tuần tra đảm bảo trật tự an toàn giao thông.

Theo thống kê, tình hình TTATGT đường bộ trong những năm qua tuy đã có những chuyển biến nhưng còn nhiều diễn biến phức tạp, tai nạn giao thông (TNGT) vẫn ở mức cao và nghiêm trọng, nhất là số người chết. Đáng chú ý nguyên nhân gây TNGT do lỗi của người tham gia giao thông chiếm trên 90% số vụ. Ùn tắc giao thông phức tạp tại các thành phố lớn do lưu lượng phương tiện tăng đột biến, trong khi quy hoạch, tổ chức, hạ tầng giao thông chưa đáp ứng yêu cầu, gây thiệt hại không nhỏ về kinh tế, ảnh hưởng xấu đến sức khỏe và đời sống của Nhân dân, tác động không tốt đến hình ảnh của Việt Nam đối với bạn bè quốc tế. Tình hình trên cho thấy, an ninh con người trong lĩnh vực giao thông đường bộ chưa được bảo đảm.

Một trong những nguyên nhân cơ bản được xác định là do Luật Giao thông đường bộ năm 2008 xây dựng và ban hành trên cơ sở sửa đổi Luật Giao thông đường bộ năm 2001, trong bối cảnh hạ tầng giao thông đường bộ còn hạn chế, phương tiện chủ yếu là mô tô, xe gắn máy. Một số quy định tuy đã được điều chỉnh nhưng vẫn còn thiếu, chưa đồng bộ và chưa sát với thực tiễn để tổ chức thực hiện.

Một số nội dung cụ thể của dự thảo Luật

Dự thảo Luật TTATGT gồm 8 chương, 61 điều. Tại Kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa XIV, nhiều đại biểu Quốc hội đã góp ý về nội dung của các chương, điều, khoản, kết cấu của dự thảo Luật; nhiều đại biểu quan tâm đến những quy định mới như điểm của giấy phép lái xe (GPLX), đấu giá biển số xe ô tô.

Tiếp thu ý kiến của các đại biểu Quốc hội, các bộ, ban, ngành, các cơ quan, tổ chức, cá nhân, Chính phủ đã chỉ đạo Bộ Công an chỉnh lý nội dung chi tiết của dự thảo Luật, như: phạm vi điều chỉnh, các hành vi bị nghiêm cấm, quy tắc giao thông, điều kiện phương tiện tham gia giao thông và người điều khiển phương tiện tham gia giao thông, tổ chức chỉ huy điều khiển giao thông, giải quyết TNGT, tuần tra, kiểm soát, ứng dụng khoa học - công nghệ trong bảo đảm TTATGT; chỉnh lý lại kết cấu của các chương, điều cho hợp lý và khoa học hơn.

Kiểm tra tải trọng xe lưu động. Ảnh: T.H

So với dự thảo Luật trình Quốc hội khóa XIV tại Kỳ họp thứ 10, dự thảo hiện tại không quy định về hình thức cấp biển số xe ô tô thông qua đấu giá, do liên quan đến các quy định về quyền sở hữu tài sản của người dân, Bộ Công an đã báo cáo Chính phủ để trình Quốc hội ban hành Nghị quyết 73 về thí điểm đấu giá biển số xe ô tô, thi hành từ ngày 1/7/2023 và được thực hiện trong 3 năm. Về trừ điểm của GPLX, dự thảo Luật trình Quốc hội khóa XIV xác định đây là biện pháp quản lý hành chính nhà nước, tuy nhiên qua nghiên cứu thì đây là một hình thức xử lý vi phạm hành chính, nên cần sửa đổi, bổ sung trong Luật Xử lý vi phạm hành chính, vì vậy, dự thảo Luật hiện tại không quy định về nội dung này. Bộ Công an đang đề xuất Chính phủ báo cáo Quốc hội nghị quyết thí điểm về trừ điểm GPLX đối với người vi phạm hành chính trong lĩnh vực giao thông. Dự thảo Luật hiện tại không quy định về chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn quản lý nhà nước của các bộ, ngành, nội dung này sẽ do Chính phủ quy định tại các nghị định liên quan.

Mai Đinh