Vắc-xin bại liệt IPV được sử dung trong tiêm chủng mở rộng 2018

Cùng với các nước khu vực Tây Thái Bình Dương, Việt Nam đã thanh toán bệnh bại liệt từ năm 2000. Tuy nhiên, trong bối cảnh vi-rút bại liệt (Polio) vẫn còn lưu hành tại một số quốc gia (Afghanistan, Pakistan…) và trong bối cảnh mở rộng giao lưu giữa các quốc gia trên thế giới như hiện nay thì nguy cơ lây truyền bệnh bại liệt từ các quốc gia còn lưu hành sang các nước đã thanh toán bệnh là rất cao. Việc duy trì miễn dịch bảo vệ phòng bệnh bại liệt thông qua việc sử dụng vắc-xin phòng bệnh bại liệt là rất cần thiết cho đến khi bệnh bại liệt được thanh toán trên quy mô toàn cầu.

Nên đưa trẻ đi tiêm chủng đầy đủ để phòng bệnh. Ảnh minh họa: C.K

Thực hiện chiến lược của Tổ chức Y tế thế giới và triển khai kế hoạch “Bảo vệ thành quả thanh toán bại liệt ở Việt Nam giai đoạn 2016 - 2020”, nước ta đã thực hiện chuyển đổi sử dụng vắc-xin bại liệt uống bOPV cho trẻ dưới 1 tuổi trên toàn quốc từ tháng 6/2016 và sẽ triển khai tiêm chủng một mũi vắc-xin bại liệt IPV cho trẻ 5 tháng tuổi từ tháng 9/2018.

Vắc-xin bại liệt gồm những loại nào?

Vắc-xin bại liệt có 2 loại là vắc-xin bại liệt uống (OPV) và vắc-xin bại liệt tiêm (IPV). Vắc-xin bại liệt uống là vắc-xin sống giảm độc lực, chứa các vi-rút bại liệt đã được làm suy yếu không thể gây bệnh, sử dụng theo đường uống. Hiện nay, đang sử dụng vắc-xin bại liệt 2 tuýp (bOPV) có chứa kháng nguyên bại liệt tuýp 1 và 3. Vắc-xin bại liệt tiêm là vắc-xin bất hoạt, chứa các vi-rút bại liệt đã chết, được sử dụng dưới dạng vắc-xin tiêm. Vắc-xin IPV có chứa cả 3 tuýp kháng nguyên bại liệt tuýp 1, 2 và 3.

Tại tỉnh Bạc Liêu, từ tháng 10/2018, trẻ sẽ được tiêm 1 mũi vắc-xin bại liệt tiêm IPV lúc 5 tháng tuổi trong tiêm chủng mở rộng.

Nhằm loại trừ các ca bệnh bại liệt do vi-rút tuýp 2 có nguồn gốc vắc-xin, Việt Nam đã chuyển đổi sang sử dụng vắc-xin bại liệt uống 2 tuýp (bOPV) thay thế cho vắc-xin bại liệt 3 tuýp (tOPV), trong thành phần vắc-xin bOPV không có kháng nguyên bại liệt tuýp 2.

Việc sử dụng thêm một liều vắc-xin bại liệt tiêm IPV có chứa cả 3 tuýp kháng nguyên bại liệt tuýp 1, 2 và 3 giúp tăng cường miễn dịch bảo vệ đối với vi-rút bại liệt tuýp 1 và tuýp 3, đồng thời gây miễn dịch phòng bệnh đối với tuýp 2 cho những trẻ đã sử dụng 3 liều bOPV.

Tính an toàn của vắc-xin bại liệt tiêm IPV

Vắc-xin IPV sử dụng trong chương trình tiêm chủng mở rộng là vắc-xin do tổ chức Liên minh toàn cầu vắc-xin và tiêm chủng (GAVI) hỗ trợ, vắc-xin của hãng Sanofi (Pháp) sản xuất, đã được cấp phép đăng ký lưu hành tại Việt Nam QLVX-879-15 ngày 14/7/2015.

Cũng giống như các vắc-xin khác, sau khi tiêm có thể gặp phản ứng không mong muốn, các phản ứng thông thường tại chỗ tiêm như đau, quầng đỏ, sốt vừa thoáng qua, phản ứng khác rất hiếm gặp.

Việc trẻ cùng uống vắc-xin OPV và tiêm vắc-xin IPV là an toàn. Trên thực tế, sử dụng 2 vắc-xin cùng lúc sẽ tạo miễn dịch phòng bệnh tốt hơn cho trẻ.

Vắc-xin IPV là vắc-xin bất hoạt nên rất an toàn khi tiêm cùng thời điểm với việc sử dụng các vắc-xin khác. Theo khuyến cáo của Tổ chức Y tế thế giới, có thể tiêm vắc-xin IPV cùng thời điểm với vắc-xin phòng bạch hầu, ho gà, uốn ván, viêm gan B, viêm phổi/viêm màng não do vi khuẩn Hib (vắc-xin 5 trong 1). Việc tiêm chủng như vậy không ảnh hưởng đến sức khỏe của trẻ và khả năng sinh miễn dịch của vắc-xin.

Để phòng bệnh bại liệt, ngoài việc uống đủ 3 liều vắc-xin bại liệt bOPV thì trẻ cần được tiêm 1 mũi vắc-xin bại liệt IPV, nếu trẻ không được tiêm chủng đúng lịch vào lúc 5 tháng tuổi thì cần được tiêm càng sớm càng tốt sau đó. Trong chương trình tiêm chủng mở rộng, chỉ cung ứng vắc-xin IPV để sử dụng cho trẻ đủ 5 tháng tuổi.

Tiếp tục duy trì thành quả thanh toán bại liệt đạt được, thực hiện khuyến cáo của Tổ chức Y tế thế giới, cùng với việc tiếp tục cho trẻ từ 2 - 4 tháng tuổi uống 3 liều vắc-xin bại liệt bOPV, từ tháng 10/2018 trẻ sẽ được tiêm 1 mũi vắc-xin IPV lúc 5 tháng tuổi trong tiêm chủng thường xuyên, rất mong các bậc cha mẹ đưa trẻ đi tiêm chủng để phòng bệnh bại liệt.

TÚ EM

(nguồn: Dự án TCMR)

-----------------------------------------------------------------

Lịch và lợi ích của tiêm chủng

Lịch tiêm chủng đúng và đầy đủ cho trẻ

Trẻ sơ sinh: Tiêm vắc-xin phòng bệnh lao (BCG); tiêm vắc-xin viêm gan B mũi 1 trong vòng 24 giờ đầu sau sinh.

Trẻ 1 tháng tuổi: Tiêm vắc-xin viêm gan siêu vi B mũi 2.

Trẻ 2 tháng tuổi: Tiêm vắc-xin phòng bệnh bạch hầu, ho gà, uốn ván, viêm gan siêu vi B, viêm phổi và viêm màng não do Hib mũi 1; uống vắc-xin phòng bệnh bại liệt lần 1.

Trẻ 3 tháng tuổi: Tiêm vắc-xin phòng bệnh bạch hầu, ho gà, uốn ván, viêm gan siêu vi B, viêm phổi và viêm màng não do Hib mũi 2; uống vắc-xin phòng bệnh bại liệt lần 2.

Trẻ 4 tháng tuổi: Tiêm vắc-xin phòng bệnh bạch hầu, ho gà, uốn ván, viêm gan siêu vi B, viêm phổi và viêm màng não do Hib mũi 3; uống vắc-xin phòng bệnh bại liệt lần 3.

Trẻ 9 tháng tuổi: Tiêm vắc-xin phòng bệnh sởi - rubella  mũi 1.

Trẻ 12 tháng tuổi: Tiêm vắc-xin viêm não Nhật Bản, tiêm 2 mũi, mỗi mũi cách nhau 1 tuần, 1 năm sau tiêm nhắc lại mũi 3 và cứ 3 năm tiêm nhắc lại 1 lần cho đến 15 tuổi; tiêm vắc-xin thủy đậu 1 mũi.

Trẻ 15 tháng tuổi: Tiêm nhắc vắc-xin phòng sởi - rubella mũi 2, quai bị 1 mũi.

Trẻ 18 tháng tuổi: Tiêm vắc-xin phòng bệnh viêm não mô cầu mũi 1 và sau 3 năm nhắc lại mũi 2.

Trẻ 2 tuổi: Tiêm nhắc vắc-xin phế cầu mũi 1 và cứ 5 năm nhắc lại 1 lần.

Lợi ích của tiêm chủng 

Tiêm vắc-xin phòng bệnh có vai trò quan trọng trong việc ngăn ngừa các bệnh truyền nhiễm và loại trừ nhiều bệnh dịch nguy hiểm đối với trẻ em. Hiện nay, nhiều bệnh truyền nhiễm đã được khống chế, song vẫn có nguy cơ quay trở lại khi tỷ lệ tiêm chủng đạt thấp. Nếu trẻ không được tiêm chủng thì nguy cơ dịch bệnh quay trở lại là rất lớn, gây nguy hiểm cho sức khỏe trẻ em và toàn thể cộng đồng. Chính vì vậy, vì sức khỏe của con em mình, các gia đình nên đưa trẻ đi tiêm chủng đầy đủ, đúng lịch các vắc-xin trong Chương trình tiêm chủng mở rộng. Tiêm chủng không chỉ là quyền lợi, trách nhiệm của mỗi cá nhân, mà còn là trách nhiệm đối với cộng đồng và toàn xã hội.

Trúc Ly

(tổng hợp)

Khám sức khỏe cho học sinh để tiêm nhắc lại vắc-xin phòng bệnh viêm não tại Trường tiểu học Phùng Ngọc Liêm (TP. Bạc Liêu). Ảnh: C.K